Jak powstaje jedwab?

Przez 2000 lat produkcja jedwabiu była jedną z najpilniej strzeżonych tajemnic Cesarstwa Chińskiego, do tego stopnia, że za jej wyjawienie groziła kara śmierci. Dzisiaj produkuje się ok. 50 ton jedwabiu rocznie, co stanowi zaledwie 0,2% całej produkcji włókien. Dzięki temu, jedwab jest uważany za dobro luksusowe i jest jednym z najdroższym materiałów na świecie.

Legenda głosi, że materiał ten został odkryty na dworze cesarza Huang Di (2698 – 2598 r. p.n.e.), który miał poprosić swoją żonę, by sprawdziła, jaki szkodnik niszczy drzewo morwowe. Cesarzowa odkryła, że winne są białe kokony, które charakterystycznie połyskują. Podczas zbierania szkodników, jeden z nich przypadkowo wpadł do wrzątku, a cesarzowa zobaczyła, że da się oddzielić od niego cienką nić. Tak odkryto proces produkcji jednego z najdroższych materiałów świata.

Szkodniki, które niszczyły drzewo to larwy jedwabników morwowych, których głównym pożywieniem są właśnie liście tego drzewa. Dzisiaj przy produkcji naturalnego jedwabiu, larwy te są przez blisko 30 dni „tuczone” liśćmi morwy, przez co w krótkim okresie powiększają się nawet o kilkaset razy, a w końcu otulają się szczelnie w kokon, wytworzony z białkowej substancji. W naturalnym cyklu, w kokonie przemieniłyby się one w motyle, jednak w procesie produkcji jedwabiu, nigdy do tego nie dojdzie.

To co wzbudza największy sprzeciw ekologów to właśnie następująca w tym miejscu pozostała część procesu produkcji – czyli naprzemienne moczenie larw w zimnej i wrzącej wodzie, które odbywa się, gdy larwy są jeszcze żywe. Po jakimś czasie z kokonu da się oddzielić cienką, jedwabną nić, która jest nawijana na szpulę. Larwy, pozostałe podczas produkcji, są smażone i sprzedawane, jako lokalne przysmaki.

Orientacyjnie podaje się, że na jeden gram nici potrzeba około 15 kokonów, natomiast jeden motek liczy od 300 do 600 gram. Prosta zagadka matematyczna – ile kokonów potrzebujemy do wyprodukowania jednego motka? Około 5 tysięcy. Jeśli do tego dodamy ręczne oddzielanie nici od kokonów (praca ta jest zbyt delikatna, by ją zmechanizować), cena tego materiału przestaje dziwić. Za 300 gramowy motek czystego jedwabiu (nie najwyższej jakości) zapłacimy ok. 400 zł.

Materiał utkany z naturalnego jedwabiu jest bardzo miękki w dotyku, „lejący się” i posiada charakterystyczny połyskujący kolor.